Như tôi đã đề cập, Tâm lý giao dịch đóng một vai trò vô cùng quan trọng quyết định việc thành bại của một trader. Bản thân tôi đã mất quá nhiều cho những lần không kiểm soát được bản thân. Và không chỉ riêng tôi, tôi đã chứng kiến rất nhiều anh em bạn bè đã không thoát khỏi cái lối mòi sai lầm khi kiếm củi ba năm, đốt một giờ. Đó là lý do trong suốt những bài viết trước tiên, tôi sẽ đi rất sâu và nhắc đi nhắc lại về hai vấn đề là “quản lý vốn” và “tâm lý giao dịch”. Dù bạn có thắc mắc sao không nhảy vào học cách phân tích luôn đi, hoặc ai đó bảo rằng “ông thử show cái lịch sử giao dịch của ông ra xem nào!” thì tôi sẽ vẫn làm như vậy, ai có duyên tự sẽ nhận đươc kết quả, còn vô duyên thì cố gắng giải thích cũng chỉ tự là uổng đi tâm sức mà thôi.
Nào, vậy ba điều bạn cần có là gì để trở thành một trader có thể kiếm được tiền từ thị trường, thậm chí trở thành một trader chuyên nghiệp và thành công trong tương lai?
Chủ động
Điều đầu tiên tôi muốn nói tắc là tính Chủ động. Điều này là tối quan trọng, bởi nếu bạn có được gặp một người thầy giỏi, gặp được một cộng đồng tốt để tham gia nhưng lúc nào bạn cũng chờ đợi và chờ đợi họ sẽ ban phát cho bạn những công thức, nhưng công cụ và phương pháp họ đã dùng để thành công, và bạn hy vọng nó cũng sẽ giúp bạn thành công thì… bạn chắc chắn 100% không sớm thì muốn sẽ khánh kiệt trong thị trường này. Tôi không dọa bạn đâu, còn đúng sai hãy để thời gian kiểm chứng!
Lang thang lên các hội nhóm Forex, Chứng khoán, Giao dịch nói chung bạn sẽ thấy những câu hỏi có thể nói là rất “vớ vẩn”. Nó vớ vẩn không phải vì nó đơn giản với tôi, mà vì nó có thể tự tìm kiếm được ở bất cứ đâu với một vài từ khóa Google. Tại sao bạn lại phải chờ ai đó giải thích lại cho bạn, trong khi bạn có thể tự chủ động tìm kiếm nó. Và khi bạn hỏi những câu đó, bạn vô tình lại trở thành “con gà béo” cho các tay săn gà. Các bình luận ùa vào như: inbox mình kèm 1:1, nhảy vào đây chắc chắn thành công,… không trả lời thì thương, mà trả lời thì đúng là chả khác giúp bạn bước thêm một bước tới việc mất tiền. Điều đầu tiên bạn muốn thành công, trong bất cứ lĩnh vực nào đó là phải “chủ động học hỏi”.
Cũng có thể bạn mong chờ những hội nhóm tín hiệu, những group cho bạn cách chơi kiếm được tiền. “Bạn chỉ cần vốn, còn vào ra thế nào hãy để chúng tôi lo”.. liệu có dễ dàng như vậy. Tôi tin là vẫn có những nơi làm được như thế, nhưng dù có là như vậy đó cũng không phải là cách để bạn có thể tồn tại và thành công trong thị trường này. Bạn có bao giờ chơi game bài Solitare rồi chứ? Nó có chức năng “gợi ý – Hint”, mỗi làn bí chỉ cần nhấn Hint là nó gợi ý cho bạn một nước đi, rồi dần dần bạn bị hình thành thói quen cứ bí là chọn Hint, nhưng rất tiếc thông thường chơi theo cách Hint này bạn sẽ không thể thắng ván bài đó, mà chỉ có thể giúp bạn đi thêm được mấy nước nữa mà thôi! Và kết cục là bạn vừa không có kiến thức, cũng chả thắng được cuộc chơi! Forex thì nó còn thảm hơn, có thể bạn sẽ “mất hết đi những gì tích lũy được”. Lời khuyên tôi dành cho bạn là không nên chỉ sống dựa vào tín hiệu của người khác. Nếu có, hãy học cách họ ra tín hiệu và quản lý vốn để biến nó thành của bạn. Nếu bạn cứ chờ đợi, bạn sẽ thất bại, rất đau đớn!
Tiếp đến là gì nhỉ, các phương pháp, chiến lược, bộ công cụ… bạn cứ chờ đợi ai đó sẽ tặng bạn, hoặc bạn có thể mua được. Như tôi đã nói trong một vài bài viết: Không có chiến lược nào phù hợp với tất cả mọi người! Chỉ có phương pháp phù hợp với tính cách và cá tính giao dịch của từng người mà thôi! Có thể bạn thấy phương pháp đó đang được giao dịch rất hiệu quả với người khác, nhưng xin thưa với bạn là khi tới tay bạn, nó sẽ rất khác! Kết quả bạn nhận được không còn như kì vọng nữa bởi người sử dụng nó là một người khác, nên hành vi giao dịch, tâm lý giao dịch giờ đây đã không còn phù hợp nữa! Vậy thì bạn phải làm gì? Câu trả lời là: Bạn phải chủ động biến nó thành của riêng bạn, bằng việc bạn phải dành thời gian kiểm chứng, tinh chỉnh và trải nghiệm qua thời gian cho tới khi bạn thấy rằng nó thực sự hiệu quả với “cá nhân” bạn. Chỉ khi ấy bạn mới có thể thành công lâu dài, bằng không bạn mãi mãi là người đến sau, là kẻ thất bại mà không hiểu tại sao mình lại thất bại!
Kỉ luật
Bạn chắc chắn đã nghe về điều này! Kỉ luật là yêu cầu có ở khắp nơi, trong mọi công việc và trong giao dịch, nó tuyệt đối quan trọng, quyết định sự khác biệt giữa các trader.
Nếu không có kỉ luật thì điều gì sẽ xảy đến với bạn?
- Trở nên lười biếng và thụ động.
- Để cảm xúc chi phối và quyết định hành động của bạn.
Tôi đã phải cay đắng chấp nhận mất những khoản tiền lớn sau những lần tự phá đi nguyên tắc do chính mình đặt ra. Bạn có thể có phương pháp quản lý vốn và rủi ro rất hiệu quả, nhưng rồi sau khi thấy những trader khác kiếm được số tiền bằng cả tháng lợi nhuận chỉ sau một đêm, có lúc tôi đã tặc lưỡi mà tự tăng tỉ lệ rủi ro của mình lên! Và rồi thì thường những lần tôi phá kỉ luật ấy, lại là những lần rất đau!
Hoặc như bạn đã đặt ra rất nhiều nguyên tắc, ví dụ như nguyên tắc “thời gian nào thì nên vào lệnh”, “khi nào thì gọi là đủ điều kiện để vào một giao dịch mới”, “có nên trade khi khi tin tức ra”… nhưng rồi bạn để cảm xúc lấn át, bạn hành động như một kẻ vô kỉ luật, và bạn luôn có lý do để bào chữa cho những lần phá rào ấy!
Bạn có thể lấy dẫn chứng người này hay người kia vẫn đang hàng ngày kiếm tiền, bạn bè tôi cũng vậy mặc dù họ có rất nhiều những nguyên tắc nhưng rồi họ cứ phá rào hết lần này tới lần khác. Có thể trong ngắn hạn, bạn vẫn sẽ kiếm được tiền, nhưng nó là mầm mống cho những cái kết đắng, và chỉ khi ấy bạn mới nhận ra nó quan trọng đến thế nào! Đừng chỉ học được bài học khi nó đã vùi dập bạn! Hãy rèn luyện để trở nên kỉ luật hơn trong từng lệnh giao dịch, mỗi giờ, mỗi ngày bạn tham gia vào thị trường.
Kiên nhẫn
Sau tất cả, kiên nhẫn là thứ ta khó rèn luyện nhất! Đặc biệt trong thị trường này, nó thử thách sự kiên nhẫn của chúng ta một cách ghê ghớm, và thường bạn không nhận ra bạn đã nóng vội cho tới khi bạn mất mát gì đó. Tôi xin trích dẫn một câu nói nổi tiếng của John Maynard Keynes
Thị trường luôn có thể duy trì trạng thái bất hợp lý lâu hơn sức tưởng tượng của bạn.
John Maynard Keynes
Mặc dù bạn đã rất chủ động, đã rất kỉ luật và kiến thức phân tích của bạn đã rất tốt. Nhưng nếu bạn không đủ kiên nhẫn để “chờ thời điểm vàng” thì sự nôn nóng sẽ phá tan đi mọi thứ. Hoặc giả như bạn đã vào lệnh, thị trường sẽ đi theo đúng xu hướng bạn nhận định, nhưng trong lúc nó giằng co, nó rơi vào trạng thái bất hợp lý theo cách bạn nhận định, thì bạn lại thường có những quyết định sai lầm như thoát lệnh khi nó đã chuẩn bị đi đúng xu hướng, hoặc vào thêm lệnh khi tín hiệu chưa đủ để xác nhận…
Một trong những hậu quả lớn nữa cà việc thiếu kiên nhẫn thường dẫn tới một hành vi người đời mà các trader mới, thậm chí là chơi lâu năm vẫn mắc phải đó là nghịch lý: “gồng lỗ sâu, chốt lời sớm”. Cái hành vi này về căn bản sẽ tiêu diệt mọi trader dù họ vốn có lớn tới đâu, có thể có phương pháp với tỉ lệ win/loss cao tới đâu. Nó có thể chưa làm bạn cháy ngay tài khoản, hoặc như nó có bào mòn tài khoản của bạn ngày này qua ngày khác, đưa bạn vào một cái bẫy tâm lý được gọi là “mất không nhiều”. Hài hước ở chỗ, nhiều người lại vẫn đang rất tự hào về điều đó, nó giống như cái bẫy thu nhập trung bình trong kinh tế vậy thôi! Bạn không chết ngay được đâu, nhưng rồi bạn sẽ mãi như thế, và ngày càng tụt hậu!
Vậy nên, kiên nhẫn là vàng, là thứ quyết định việc bạn có trở thành một trader thành công hay không! Và nó chính là bí quyết trong việc “kiểm soát bản thân, thay vì cố gắng đi kiểm soát thị trường”. Bạn không thể giữ cho bản thân kiên nhẫn, thì thị trường nó sẽ sẽ càng làm cho bạn mất kiên nhẫn và để lộ ra rất nhiều sai xót”, đó là cái khắc nghiệt của thị trường này!
Kết luận
Tâm lý giao dịch, như tôi đã nói nó bao hàm rất nhiều các yếu tố. Nhưng 3 điều tôi nêu ra ở đây là một phần vô cùng quan trọng trong số đó! Bạn phải dành thời gian để học hỏi và trải nghiệm, và có thể cũng sẽ cần có những đau thương nhất định trước khi nghiệm ra được giá trị của chúng. Ở thời điểm hiện tại, có thể bạn sẽ vẫn gạt bỏ ngoài tai những điều này! Hoặc giả như bạn muốn làm được, nhưng bạn thấy nó thực sự khó để rèn luyện. Vậy thì làm sao để học được chúng ư? Câu trả lời rất đơn giản: “Thay đổi hay là chết!”. Bạn tự quyết định tương lai của chính bạn!
Chúc các bạn sớm kiếm được lợi nhuận và thành công trong thị trường đầy tiềm năng, thú vị nhưng cũng vô cùng sóng gió này!
Bạn có thể theo dõi bài viết gốc trên FX+ tại địa chỉ: https://fxplus.biz/2019/06/16/tam-ly-giao-dich-3-dieu-nhat-thiet-ban-phai-co/
