Trading In The Zone – Mark Doughlas – CHƯƠNG 3. NHẬN TRÁCH NHIỆM

Từ “chịu trách nhiệm” nghe có vẻ đơn giản, nhưng khái niệm này không dễ nắm bắt cũng không dễ áp dụng vào thực tế giao dịch của bạn. Chúng ta đã nhiều lần nghe thấy và trải qua yêu cầu của việc chịu trách nhiệm trong cuộc sống, điều này giống như chúng ta biết chính xác nghĩa của từ này. Chịu trách nhiệm trong giao dịch và học về những nguyên tắc phù hợp của thành công có liên quan mật thiết lẫn nhau. Với từng cá nhân, bạn phải hiểu rõ cách bạn đang chịu trách nhiệm hay không chịu trách nhiệm cho thành công của mình như một trader. Chỉ khi bạn có thể chịu trách nhiệm về các đặc điểm về chịu trách nhiệm, bạn mới có thể gia nhập vào nhóm các trader thành công một cách ổn định trên thị trường. Ở cuối chương 1, tôi đã giới thiệu ý tưởng từng bước phản ánh tương lai của bạn. Nói cách khác, trader thành công một cách ổn định mà bạn muốn trở thành dường như chưa xuất hiện/không tồn tại. Bạn phải tạo ra nguyên tắc mới của riêng mình, giống như một nghệ sỹ điêu khắc tạo ra chân dung của một người mẫu.

KHẮC HỌA MÔI TRƯỜNG TÂM TRÍ CỦA BẠN 

Những công cụ bạn sẽ sử dụng để tạo ra phiên bản mới của chính mình đó là sự sẵn sàng và mong muốn học hỏi của bạn cùng với niềm đam mê thành công. Nếu sự sẵn sàng và khát khao học hỏi là công cụ đầu tiên bạn dùng thì công cụ tiếp theo là gì? Một nghệ sỹ tạo ra một tác phẩm điêu khắc có thể chọn các chất liệu khác nhau để sáng tác như đất sét, đá cảm thạch hoặc kim loại nhưng nếu bạn muốn tạo ra phiên bản mới của cá nhân bạn giống như cách một trader luôn kiên định, bạn chỉ cần niềm và thái độ của bạn đối với thành công. Các nỗ lực nghệ thuật tiếp theo của bạn sẽ là sắp xếp lại, đặt niềm tin và thái độ cần thiết để đạt được mục tiêu cuối cùng của bạn. Tôi giả định mục tiêu cuối cùng của bạn là trở thành một trader thành công một cách nhất quán. Nếu bạn giống hầu hết các nhà đầu tư, bạn không nhận ra hết các cơ hội tiềm năng có sẵn dành cho bạn. Để nhận ra nhiều hơn nữa các tiềm năng giành cho mình, hãy thực hành và giữ thái độ giống như bạn đã là một trader thành công một cách nhất quán rồi, vì mục tiêu cuối cùng của bạn là học cách làm sao nghĩ như một trader thành công một cách nhất quán.Nên nhớ những trader giỏi nhất luôn nghĩ ra những cách độc đáo và kỳ lạ. Họ sở hữu một tinh thần cho phép họ không hề sợ hãi khi giao dịch. Tư duy này có một số yếu tố cấu tạo nên nhưng điểm mấu chốt là những trader thành công đã loại trừ được những tác động của sự sợ hãi và sự thiếu thận trọng của họ trong giao dịch. Hai yếu tố cơ bản này cho phép họ đạt được thành công đều đặn. Khi bạn có được tư duy giao dịch mà không sợ hãi, bạn cũng trở thành một trader thành công. Bạn sẽ không còn gặp vô số lỗi về sự sợ hãi đến từ việc phải hợp lý hóa, xử lý thông tin, do dự, hồi hộp, hoặc hy vọng. Khi sự sợ hãi biến mất, không có lý do gì để tạo ra những sai lầm, và kết quả là, tâm lý tiêu cực này không còn xuất hiện trong các giao dịch của bạn nữa. Tuy nhiên, loại bỏ sự sợ hãi chỉ là một nửa của phương trình. Nửa còn lại đó là bạn phải phát triển sự kiềm chế. Những trader xuất sắc đã học được rằng đó là điều cơ Tr.34 | bản để có được kỷ luật bản thân hoặc một cơ chế tinh thần để các tác động tiêu cực của sự hưng phấn hoặc quá tự tin xuất phát từ những chuỗi giao dịch chiến thắng. Đối với một trader, chiến thắng là vô cùng nguy hiểm nếu bạn không học cách làm thế nào để quan sát và kiểm soát chính mình. Nếu chúng ta bắt đầu từ những yếu tố tiên đề mà những trader phải tập trung nỗ lực phát triển tư duy thì rất dễ nhận thấy tại sao có rất nhiều trader đã không thành công. Thay vì học cách suy nghĩ như những trader thành công, họ nghĩ cách làm thế nào để kiếm nhiều tiền từ việc học cách nắm bắt thị trường. Điều này không khác gì việc rơi vào cái bẫy. Có một số yếu tố tâm lý rất dễ thấy cho rằng nguyên nhân bạn bị thua và không đạt được kết quả thắng đều đặn là vì bạn không hiểu biết về thị trường. Tuy nhiên, sự thật không phải như vậy. Sự ổn định mà bạn tìm kiếm không tồn tại ở bất cứ thị trường nào, nó nằm ở trong chính suy nghĩ và tư duy của bạn. Đó là thái độ và niềm tin về việc mắc sai lầm, việc bị mất tiền và các khuynh hướng thiếu thận trọng khi bạn cảm thấy thoải mái, mà hầu hết cảm giác này là nguyên nhân của việc thiệt hại lớn lại không phải do kỹ thuật hay kiến thức về thị trường. Ví dụ, bạn có thể chọn hai nhóm trader sau để quản lý tiền của bạn, bạn sẽ chọn ai? Nhóm thứ nhất sử dụng những kỹ thuật đơn giản thậm chí rất bình thường nhưng có một tư duy giao dịch không dễ bị tiềm thức bóp méo thông tin hay bị cảm giác do dự, hồi hộp hoặc hy vọng. Nhóm thứ hai, khác hẳn nhóm đầu tiên, họ là những nhà phân tích hiện tượng nhưng vẫn không thoát khỏi nỗi sợ hãi điển hình mà làm cho họ dễ bị tác động tâm lý khi giao dịch. Bạn sẽ chọn nhóm nào? Rõ ràng nhóm trader thứ nhất sẽ đạt được kết quả tốt hơn. Thái độ giao dịch dẫn đến kết quả tổng thể tốt hơn so với phân tích kỹ thuật. Tất nhiên lý tưởng nhất là có sự kết hợp giữa thái độ giao dịch và phân tích kỹ thuật nhưng thật sự bạn không cần cả hai yếu tố trên, vì nếu bạn có một tư duy đúng cộng với một thái độ giao dịch đúng thì mọi thứ khác về giao dịch sẽ tương đối dễ, thậm chí đơn giản và chắc chắn có rất nhiều thú vị. Tôi biết đối với một số bạn có thể thấy khó tin, hoặc thậm chí rất đau khổ nếu bạn đã phải đấu tranh trong nhiều năm để tìm hiểu và học mọi thứ về thị trường. Điều thú vị là hầu hết các trader tiến gần hơn đến cách mà họ cần nghĩ khi họ bắt đầu giao dịch so với bất cứ thời điểm trong sự nghiệp của họ. Nhiều người bắt đầu giao dịch với một khái niệm rất phi thực tế về sự nguy hiểm tiềm ẩn khi tham gia giao dịch. Điều này đặc biệt đúng khi họ thắng trong giao dịch đầu tiên. Sau đó họ tiếp tục giao dịch thứ hai với một chút hoặc không có sợ hãi. Nếu họ thắng tiếp giao dịch thứ hai đó, họ sẽ tiếp tục đặt lệnh mà ít quan tâm đến khả năng của việc chấp nhận bị thua. Mỗi giao dịch thắng ở lần kế tiếp thuyết phục họ rằng chả có gì để sợ hãi và giao dịch là cách kiếm tiền dễ nhất. Thiếu sợ hãi chuyển thành trạng thái không lo lắng trong tư duy, nó tương tự như trạng thái tư duy của những vận động viên xuất sắc được miêu tả như một ngưỡng tâm lý hay còn gọi là “dòng chảy tư duy” (1). Nếu bạn đã từng có dịp trải nghiệm những vùng hay còn goi là trạng thái tinh thần trong một số môn thể thao, sau đó bạn biết về trạng thái tư duy này, bạn không hề sợ hãi, bạn hành động và phản ứng theo bản năng. Bạn không cân nhắc khi lựa chọn quyết định hay cũng chẳng suy tính Tr.35 | đến hậu quả hoặc nghi ngờ gì về bản thân. Bạn đang ở trong khoảnh khắc hiện tại và “chỉ biết hành động”. Bất cứ điều gì bạn làm chính là những gì bạn cần phải làm. Hầu hết các vận động viên thể thao không thể đạt được đỉnh cao của sự nghiệp thi đấu, vì họ không bao giờ vượt qua được nỗi sợ hãi của việc phạm sai lầm. Những vận động viên lập được các kỷ lục, là vì họ hoàn toàn không sợ hãi về những hậu quả thường hay xảy ra, và như một bản năng, họ đi vào “dòng chảy”. Tuy nhiên, vùng tâm lý không phải là một điều kiện để bạn hòa nhập vào dòng chảy, mà là cách bạn sẽ vượt qua được những chịu đựng một cách rất công phu. Đó là một trạng thái của tâm lý mà bạn thấy chính mình trong đó, vốn dĩ rất sáng tạo, và thường nếu bạn bắt đầu suy nghĩ về hành động của bạn một mức hợp lý hoặc có ý thức, bạn sẽ bị bật ra khỏi dòng chảy. Mặc dù bạn không thể ép mình đi vào dòng chảy, bạn vẫn có thể thiết lập các điều kiện tinh thần có lợi nhất để trải nghiệm “dòng chảy”, bằng cách phát triển một thái độ chiến thắng tích cực. Tôi định nghĩa một thái độ chiến thắng tích cực là sự mong đợi một kết quả tích cực từ những nỗ lực của bạn, bạn chấp nhận bất cứ kết quả nào mà mình đạt được chính là sự phản ánh hoàn hảo về mức độ phát triển của bạn và những gì bạn cần phải học để làm tốt hơn. Đó là những gì các vận động viên tuyệt vời có được: một thái độ chiến thắng cho phép họ dễ dàng vượt qua những sai lầm và tiếp tục tiến bước. Có những người bị sa lầy vào suy nghĩ tiêu cực, họ tự chỉ trích mình, hối tiếc và than thân trách phận. Không có nhiều người chịu phát triển thái độ chiến thắng tích cực đâu. Có một kỳ lạ hơi bất thường trong giao dịch đó là, nếu bạn bắt đầu với một giao dịch thắng, bạn sẽ tự động trải nghiệm tâm trí tự do không có gì phải lo lắng, đó chính là sản phẩm của một thái độ chiến thắng, mà không cần phải phát triển thái độ chiến thắng gì cả. Tôi biết điều này nghe có vẻ hơi khó hiểu, nhưng nó có một số ảnh hưởng sâu sắc. Nếu một vài giao dịch thắng có thể đưa bạn vào trạng thái tự do không phải lo lắng, trạng thái này là một thành phần thiết yếu cho sự thành công của bạn, nhưng nó lại không nằm trong những thái độ thích hợp, sau những chiến thắng đó những gì bạn có là một sự hiểu lầm tai hại về bản chất của trading mà chắc chắn sẽ dẫn đến kết quả là bạn sẽ rất đau khổ về tinh thần cũng như thảm họa về tài chính. Có một vài (hoặc nhiều hơn) giao dịch thắng không có nghĩa là bạn đã trở thành một trader, nhưng đó là cách mà ta cảm nhận, bởi vì nó đưa chúng ta vào một trạng thái của tâm trí mà chỉ có những người trải nghiệm hoàn hảo nhất trên cơ sở nhất quán. Thực tế là, bạn không cần chút kỹ năng nào để có một giao dịch thắng, và nếu có thể có một giao dịch thắng mà không cần chút kỹ năng nào, thì chắc chắn có thể có tiếp giao dịch thắng này rồi tới giao dịch thắng khác. Tôi biết một số người đã bắt đầu sự nghiệp trading của mình với chuỗi chiến thắng đáng kể. Khi bạn cảm thấy tự tin và không bị cản trở bởi những lo lắng và sợ hãi, thì không khó để có được một chuỗi giao dịch chiến thắng bởi vì bạn rất dễ để hòa mình vào dòng chảy một cách rất tự nhiên, những gì bạn làm có vẻ hiển nhiên hay tự phát. Nó giống như thị trường báo cho bạn biết khi nào mua và khi nào bán, và bạn chẳng cần phải phân tích phức tạp gì cả. Và, tất nhiên, vì bạn không có sợ hãi, nên bạn có thể thực hiện giao dịch mà không có xung đột hay tranh cãi nào bên trong bạn cả. Tr.36 | Điều tôi đang muốn nói ở đây đó là chiến thắng trong bất kỳ nỗ lực nào thì chủ yếu đó là một chức năng của thái độ. Chắc chắn có nhiều người biết về điều này, nhưng đồng thời, hầu hết mọi người lại không hiểu được thái độ đóng góp vai trò đáng kể trong các kết quả của họ. Trong hầu hết các môn thể thao hoặc các hoạt động cạnh tranh khác, người tham gia phải phát triển kỹ năng vật lý cũng như kỹ năng tâm lý dưới dạng chiến lược. Nếu đối thủ không có kỹ năng phù hợp, thì bên nào có kỹ năng vượt trội hơn (“nhưng không phải luôn đúng) sẽ chiến thắng. Khi một kẻ yếu đánh bại một đối thủ vượt trội, yếu tố nào là quyết định? Khi hai đối thủ ngang tài ngang sức, những yếu tố nào làm thay đổi sự cân bằng sang bên này hay bên kia? Trong cả hai trường hợp, câu trả lời chính là THÁI ĐỘ. Điều làm cho giao dịch trở nên rất hấp dẫn và, đồng thời, rất khó để học đó chính là bạn thực sự không cần tới nhiều kỹ năng; bạn chỉ cần một thái độ chiến thắng thực sự. Trải qua một vài hoặc nhiều giao dịch chiến thắng có thể làm cho bạn cảm thấy như một người chiến thắng, và cảm giác đó là những gì để duy trì mạch chiến thắng. Đây là lý do tại sao một trader mới vào nghề lại lại có thể có một chuỗi giao dịch chiến thắng, trong khi nhiều nhà phân tích thị trường giỏi nhất trong ngành công nghiệp Trading phải vất vả lắm mới có những giao dịch chiến thắng. Các nhà phân tích có những kỹ năng, nhưng họ lại không có thái độ chiến thắng. Họ đang giao dịch trong nỗi sợ hãi. Các Trader mới có trải nghiệm cảm giác của một thái độ chiến thắng vì anh ta không sợ hãi. Nhưng điều đó không có nghĩa là anh ta có một thái độ chiến thắng; nó chỉ có nghĩa là anh ta chưa trải qua bất kỳ đau đớn nào từ giao dịch của mình mà làm cho anh ta sợ.

PHẢN ỨNG VỚI VIỆC BỊ THUA 

Cuối cùng, trader mới vào nghề của chúng ta cũng sẽ trải qua một mất mát và bị sai, bất kể anh ta có cảm giác tích cực như thế nào. Mất mát và sai sót là những thực tế không thể tránh khỏi trong trading. Thái độ tích cực nhất cùng với các kỹ năng phân tích tốt nhất cũng không thể giúp một trader đầy kinh nghiệm tránh được một giao dịch thua. Thị trường diễn biến quá thất thường và có quá nhiều biến số nên không có bất cứ Trader nào có thể đúng mãi được. Điều gì xảy ra khi trader mới vào nghề cuối cùng cũng bị mất tiền? những tác động nào sẽ tác động vào trạng thái giao dịch không lo sợ của anh ta? Câu trả lời phụ thuộc vào sự mong đợi của anh ta trong một giao dịch và cách mà anh ta diễn tả trải nghiệm như thế nào. Và cách mà anh ta diễn tả các trải nghiệm chính là chức năng của niềm tin và thái độ của anh ấy. Điều gì xảy ra nếu anh ta đang giữ một niềm tin rằng không có cách nào có thể để tránh thua lỗ, bởi vì thua là một hệ quả tự nhiên của trading – cũng giống như việc, một chủ nhà hàng phải gánh chịu các chi phí của việc phải mua thức ăn? Hơn nữa, giả sử rằng anh ta đã hoàn toàn chấp nhận rủi ro, có nghĩa rằng anh ta đã xem xét và tính đến tất cả những khả năng có thể xảy ra, còn nếu không sẽ có các khả năng anh ta không chấp nhận hành vi của thị trường, cả về tài chính và cảm xúc. Với những niềm tin và kỳ vọng này, chắc rằng anh ta sẽ không có sự suy giảm về thái độ của mình, và sẽ nhẹ nhàng tiếp tục cho giao dịch tiếp theo. Đây chính là một ví dụ điển hình về Niềm tin và Thái độ trong Trading. Bây giờ giả sử rằng anh ta đã không hoàn toàn chấp nhận rủi ro. Điều gì xảy ra nếu mong đợi của anh ta đã không đúng với bất kỳ hành vi nào thị trường, nó khác so với

những gì anh ta mong muốn? Từ góc độ tâm thức này, nếu thị trường không làm theo những gì anh muốn, anh sẽ cảm thấy đau đớn về mặt tinh thần. Kỳ vọng là đại diện tâm trí của chúng ta về một số thời điểm trong tương lai như hình ảnh, âm thanh, cảm nhận, ngửi hoặc mùi vị sẽ như thế nào. Tùy thuộc vào mức độ đằng sau những kỳ vọng nhiều bao nhiêu, thì nó có thể làm tổn thương lớn bấy nhiêu khi kỳ vọng đó không được đáp ứng. Trong hai quan điểm khác nhau, tôi vừa mô tả, thì trường hợp nào nhiều khả năng là của các Trader mới vào nghề? Tất nhiên là trường hợp sau, (Không chấp nhận rủi ro). Chỉ có các Trader giỏi nhất mới có được quan điểm mô tả trong kịch bản đầu tiên (Chấp nhận rủi ro). Và, như tôi đã nêu trong Chương 1, trừ khi các Trader tốt nhất lớn lên trong gia đình trading thành công hoặc có các Trader siêu đẳng cố vấn (với thái độ đúng đắn về các rủi ro và tổn thất đã được thấm nhuần trong họ ngay từ ngày đầu khởi nghiệp ), hầu tất cả những người này đã có những kinh nghiệm phổ biến về mất mát một hoặc nhiều tài sản trước khi họ nhận ra rằng họ cần phải suy nghĩ như thế nào để luôn thành công một cách bền vững. Đó là một sự thay đổi cơ bản trong thái độ mà dẫn tới thành công của họ, chứ không phải là việc hiểu rõ thị trường một cách xuất sắc, giống như hầu hết mọi người đẫ lầm tưởng. Giả định sai lầm này là rất phổ biến trong các Trader, đơn giản bởi vì rất ít trong số họ thực sự hiểu, ở cấp độ thấp nhất, chỉ cần xem thái độ như thế nào thì sẽ xác định sự thành công của một người. Chúng ta có thể giả định rằng sau một giao dịch thua, Trader mới vào nghề của chúng ta sẽ ở trong tình trạng đau khổ về tinh thần. Kết quả là, chất lượng các giao dịch của anh ta sẽ thay đổi. Anh ấy chắc chắn sẽ bị mất trạng thái vô tư không lo sợ, nhưng quan trọng hơn, anh ta sẽ cảm thấy rằng thị trường đã làm điều này với anh ta: Thị trường làm cho anh cảm thấy đau đớn mà anh ta đang phải chịu đựng; thị trường lấy đi cảm giác chiến thắng của anh ta khiến anh ta phải chịu thua. Hãy lưu ý cách mà Trader của chúng ta đang đổ lỗi cho thị trường về việc mất mát hay về những thứ mà anh ta không nhận được. Và cũng lưu ý thêm, cách mà anh ta cảm nhận là hoàn toàn rất tự nhiên. Hãy suy nghĩ về bao nhiêu lần trong cuộc sống của chúng ta, đặc biệt là thời thơ ấu, khi chúng ta đang làm một cái gì đó thật sự rất thích thú, giống như chúng ta đang chơi đồ chơi với bạn bè, và đột nhiên có một người có nhiều quyền lực hơn, có thẩm quyền hơn, buộc chúng ta phải dừng lại không được chơi nữa và bắt làm một cái gì đó mà chúng ta không muốn làm. Vậy là tất cả chúng ta đã mất đi mọi thứ, có những thứ bị lấy đi khỏi chúng ta, chúng ta bị từ chối những điều mình muốn hoặc chúng ta tin là chúng ta xứng đáng, rồi chúng ta bị ngăn chặn việc mà chúng ta đang chơi giữa chừng, hoặc bị chặn lại việc chúng ta đang theo đuổi một ý tưởng mà mình đam mê. Vấn đề là trong những trường hợp như thế này, chúng ta không cần phải chịu trách nhiệm cá nhân đối với những gì xảy ra cho chúng ta hoặc để giảm nỗi đau mà chúng ta cảm nhận, bởi vì chúng ta hoàn toàn bị bất lực để làm bất cứ điều gì. Chúng ta đã không chọn việc thoát ra khỏi một trạng thái vui vẻ và hạnh phúc, để chuyển sang một trạng thái đau đớn về mặt tinh thần. Các quyết định nằm ngoài sự kiểm soát của chúng ta, nó trái với ý muốn của chúng ta, và thường là khá đột ngột. Mặc dù chúng ta có thể đã nói rằng chúng ta chịu trách nhiệm cho những gì đã xảy ra với mình, chúng ta có thể không tin hoặc không hiểu ý nghĩa của nó. Có những cái Tr.38 | hữu hình, và những cái chúng ta có thể dễ dàng nhận thấy, đó là chúng ta đang có niềm vui, và đột nhiên có một ai đó hoặc một cái gì đó đưa chúng ta ra khỏi niềm vui đó và chuyển thành nỗi đau. Đó không phải là sự lựa chọn của chúng ta. Các nguyên nhân gây ra đau đớn của chúng ta đến với chúng ta là từ bên ngoài; do đó, bất cứ đối tượng nào mà tác động hay áp đặt lên chúng ta trong thời điểm đó thì sẽ bị đổ lỗi. Chúng ta đã học không chỉ có cảm giác tốt ngay lập tức có thể được thay thế bằng cảm thấy xấu không phải do lỗi của riêng của chúng ta; chúng ta cũng đã học về sự phản bội. Chúng ta cảm thấy bị phản bội bởi vì rất nhiều những tình huống hoàn toàn bất ngờ và không lường trước được, có nghĩa là, chúng ta đã không chuẩn bị cho việc làm thế nào khi một số người trong cuộc sống của chúng ta có khả năng hành xử với mình. Nếu hành xử của họ gây ra cho chúng ta trạng thái nỗi đau tinh thần, sau đó chúng ta hoàn toàn tự nhiên sẽ cảm thấy bị phản bội. Có một lưu ý nhỏ, tôi cảm thấy rất quan trọng để nói rằng có nhiều lần trong quá khứ của chúng ta, chúng ta có những trải nghiệm đau đớn về tình cảm là kết quả từ những người tốt như cha mẹ, thầy cô và bạn bè, nhiều người trong số đó chỉ làm những gì họ nghĩ là tốt cho chúng ta trong thời điểm đó. Ví dụ rõ nhất là một đứa trẻ chơi với đồ chơi nguy hiểm. Khi lấy đồ chơi đi, và đứa trẻ sẽ khóc để diễn tả nỗi đau tinh thần mà bé đang phải trải qua, và nếu chúng ta đang đối phó với một đứa trẻ hay người chưa trưởng thành, thì trong tất cả các khả năng người đó sẽ không nghe bất cứ điều gì kể cả điều hợp lý mà chúng ta nói về lý do tại sao bé không thể chơi với đồ chơi đó. Nhưng, đồng thời, có nhiều bé được sinh ra bởi những cha mẹ chưa trưởng thành và có những cư xử không hợp lý, hoặc gặp phải những giáo viên, huấn luyện viên, và nhân viên có vấn đề về tình cảm, những người mà vô tình hoặc cố ý đưa các vấn đề cá nhân của họ vào bất cứ ai họ cho là có ít quyền lực hơn mình. Điều thậm chí còn tồi tệ hơn là nhiều người trong số những người đó có khuynh hướng thiên về lừa dối người khác và họ cũng đủ thông minh để làm điều đó theo cách mà làm cho nạn nhân tin rằng chính họ đã gây ra nỗi đau cho riêng mình. Trong mọi trường hợp, cho dù kinh nghiệm đau đớn của chúng ta là kết quả của một hành động của tình yêu hay của ai đó cố ý gây ra thì mỗi người chúng ta sẽ phải tự ra quyết định cho chính mình. Điểm mấu chốt ở đây là, chúng ta đã là người trưởng thành, khi chúng tôi vào trạng thái giao dịch, chúng ta không nhận ra một điều rất tự nhiên đó là kết hợp sự thay đổi trạng thái tức thời từ niềm vui đến nỗi đau mà chúng ta trải qua trong Trading cũng giống như những đứa trẻ với sự dịch chuyển tức thời tương tự từ niềm vui đến nỗi đau xảy ra khi chúng đang chơi. Những tác động đó nếu chúng ta không học cách chấp nhận những rủi ro trong giao dịch và không biết làm thế nào để bảo vệ chống lại các kết nối tự nhiên giữa quá khứ và hiện tại, thì cuối cùng chúng ta sẽ lại đổ lỗi cho thị trường về kết quả của chúng ta thay vì đứng ra nhận trách nhiệm. Mặc dù hầu hết những người khi tham gia Traing đều tự coi mình là người lớn có trách nhiệm, nhưng chỉ có những trader tốt nhất mới đạt đến một điểm mà họ có thể và hoàn toàn nhận toàn bộ trách nhiệm đối với kết quả của bất kỳ giao dịch nào. Những người còn lại ở một mức độ nào đó họ cũng có nhận tránh nhiệm, nhưng thực tế họ muốn thị trường nhận trách nhiệm cho họ. Các trader điển hình muốn thị trường đáp ứng mong đợi, hy vọng, và cả những giấc mơ của họ nữa. Tr.39 | Xã hội có thể làm việc theo cách này, nhưng thị trường chắc chắn không. Trong xã hội, chúng ta có thể mong đợi người khác để hành xử theo những cách hợp lý và có trách nhiệm. Khi họ không làm, và nếu chúng ta bị tổn thương, xã hội sẽ có ngay biện pháp để khắc phục sự mất cân bằng và làm cho chúng ta cân bằng trở lại. Còn thị trường, khác hoàn toàn, thị trường không có trách nhiệm cung cấp cho chúng ta bất cứ điều gì hoặc làm gì đó để có lợi cho chúng ta. Điều này có thể không phải là cách thị trường được quảng cáo và chắc chắn không phải là sự ấn tượng mà họ muốn đề cập, nhưng thực tế là, mỗi trader khi tham gia vào các thị trường đều vì lợi ích riêng của mình. Cách duy nhất một trader có thể được hưởng lợi là khi một số trader khác mất, cho dù sự thiệt hại là bằng đô la thực tế trong một giao dịch kỳ hạn, hoặc bị mất cơ hội trong một giao dịch chứng khoán. Khi bạn đặt một lệnh giao dịch, đó là bạn tham gia vào việc kiếm tiền. Tất cả các trader khác trên thế giới khi đặt một lệnh giao dịch thì cũng có cùng một lý do tương tự. Khi bạn nhìn vào mối quan hệ của bạn với thị trường từ góc độ này, bạn có thể nói rằng mục đích của bạn là để lấy tiền từ thị trường, nhưng, cũng vì lẽ ấy, mục đích duy nhất của thị trường là để lấy tiền hoặc lấy cơ hội từ bạn. Nếu thị trường là một nhóm người tương tác để lấy tiền từ người khác, vậy sau đó trách nhiệm của thị trường đối với các cá nhân là gì? Thị trường không có bất cứ trách nhiệm nào khác ngoài việc thực hiện theo các quy định mà nó đã thiết lập để tạo thuận lợi cho hoạt động này. Vấn đề ở chỗ, nếu bạn có đã từng đổ lỗi cho thị trường hoặc cảm thấy bị phản bội, sau đó bạn sẽ không đưa ra cân nhắc kỹ lưỡng để hiểu được ý nghĩa của một trò chơi có tổng bằng không. Dù đổ lỗi ở mức độ nào thì cũng có nghĩa là bạn đã không chấp nhận thực tế rằng thị trường chẳng nợ bạn điều gì, bất kể những gì bạn muốn hoặc bạn nghĩ hay bao nhiêu nỗ lực mà bạn đã đưa vào giao dịch của mình. Trên thị trường, những giá trị xã hội điển hình của việc trao đổi không được thực hiện. Nếu bạn không hiểu điều này và tìm kiếm một cách để dung hòa sự khác biệt giữa các chuẩn mực xã hội mà đã bạn lớn lên cùng với nó và cách mà thị trường hoạt động, bạn sẽ lại tiếp tục đặt hy vọng của bạn, ước mơ và mong muốn của bạn vào thị trường rồi tin rằng nó sẽ làm điều gì đó cho bạn. Khi nó không làm, bạn sẽ cảm thấy tức giận, thất vọng, mất lý trí, và bị phản bội. Chịu trách nhiệm có nghĩa là tin tưởng rằng tất cả các kết quả của bạn là do bạn tự tạo ra; kết quả của bạn dựa trên cách hiểu của bạn về thông tin thị trường, các quyết định bạn thực hiện và hành động của bạn cho ra kết quả. Nếu bỏ bớt bất cứ điều gì để bớt việc hoàn toàn chịu trách nhiệm đã được thiết lập hai trở ngại tâm lý chính thì sẽ cản trở thành công của bạn. Trước tiên, bạn sẽ thiết lập một mối quan hệ đối với các thị trường mà đưa bạn ra khỏi dòng chảy liên tục của cơ hội. Thứ hai, bạn sẽ đánh lừa mình tin rằng các vấn đề trading của bạn và sự thiếu thành công có thể được sửa chữa thông qua phân tích thị trường. Hãy xem xét các trở ngại đầu tiên. Khi bạn đặt bất kỳ mức độ trách nhiệm trên thị trường để cho bạn tiền hoặc cắt lỗ, thị trường có thể làm tất cả các việc một cách quá dễ dàng và mang lại cho bạn cảm giác của một đối thủ hoặc kẻ thù. Thua lỗ(khi bạn mong đợi thị trường để làm một cái gì đó khác với những gì nó đã làm) sẽ làm cho Tr.40 | bạn có những cảm giác giống như trẻ con: đau đớn, giận dữ, oán giận và bất lực, những cảm giá mà tất cả chúng ta cảm nhận được khi mà bị mất đi cái gì đó của mình, không cho chúng ta những gì chúng ta muốn, hoặc không cho chúng ta làm những gì chúng ta muốn làm. Không ai thích cảm giác bị từ chối, đặc biệt là nếu chúng ta tin tưởng rằng khi nhận được những gì chúng ta muốn thì sẽ làm cho chúng ta hạnh phúc. Trong mỗi tình huống này, một cái gì đó hoặc một ai đó ở bên ngoài đã ngăn cản chúng ta được thể hiện chính mình theo cách đặc biệt nào đó. Nói cách khác, một số thế lực bên ngoài đã hành động chống lại các lực lượng bên trong là những ham muốn và kỳ vọng của chúng ta. Kết quả là, theo một các rất tự nhiên khi gán ghép cho thị trường hay sức mạnh của một lực lượng bên ngoài nào đó, đã cho chúng ta hoặc lấy đi của chúng ta. Nhưng thực tế cho thấy thị trường đại diện những thông tin theo một quan điểm trung lập. Điều đó có nghĩa là thị trường không biết những gì bạn muốn hoặc mong đợi, cũng không quan tâm, trừ khi, tất nhiên, nếu bạn giao dịch theo kiểu dài ngày mà có thể có tác động lớn tới giá cả. Còn nếu không, thì mỗi thời điểm, mỗi lần đặt lệnh, và mỗi lần thoát lệnh đều mang đến cho bạn cơ hội để làm một điều gì đó. Bạn có thể đặt một giao dịch, có thể thắng, hoặc thua. Điều này cũng đúng cho những trader trên sàn giao dịch và các cá nhân mua bán thông qua các trader trên sàn, những người có thể cũng biết điểm đặt giá của bạn và biết những bất lợi của bạn, và họ có mục đích lợi dụng kiến thức đó. Nó có nghĩa rằng bạn phải nhanh nhậy hơn và và tập trung hơn, hoặc nhận thấy những hạn chế nào để thay đổi và giao dịch đúng đắn hơn. Từ quan điểm của thị trường, mỗi thời điểm đều có tính trung lập, với bạn, là một người quan sát, thì mọi thời điểm việc giá thay đổi đều có ý nghĩa. Nhưng ý nghĩa đó nằm ở đâu? Ý nghĩa đó dựa vào những gì bạn đã học và chúng tồn tại ngay trong suy nghĩ của bạn chứ không phải tồn tại trên thị trường. Thị trường không mang lại ý nghĩa nào cả hoặc không diễn giải thông tin về bản thân thị trường (mặc dù luôn có những người sẽ cung cấp những diễn giải đó nếu như bạn sãn sàng lắng nghe họ). Hơn nữa, thị trường chẳng biết bạn định nghĩa một cơ hội hay một rủi ro như thế nào. Thị trường cũng không biết liệu bạn có cảm nhận thị trường như một dòng chảy cơ hội bất tận để vào lệnh và thoát lệnh nhằm mục đích kiếm lời hay cắt lỗ tại từng thời điểm khác nhau hay không, hay là liệu bạn có cảm nhận thị trường như một con quỷ tham lam khát tiền luôn sẵn sàng ăn ngấu nghiến tiền của bạn bất cứ lúc nào. Nếu bạn cảm nhận được dòng chảy cơ hội bất tận để vào và thoát lệnh mà không trách móc bản thân và không nuối tiếc thì bạn sẽ ở một trạng thái tinh thần tốt nhất để hành động tạo ra lợi nhuận tốt nhất cho bạn và bạn cũng học được từ chính kinh nghiệm của bản thân. Ngược lại, nếu những gì bạn cảm nhận về thông tin thị trường theo kiểu làm cho mình đau đớn, thì bằng ý thức hay bằng vô thức bạn sẽ tiếp nhận thông tin đó để giúp cho mình cố gắng tránh những nỗi đau theo một cách rất tự nhiên. Trong quá trình bám chặt thông tin tiêu cực về thị trường, bạn sẽ bị giới hạn bản thân một cách có hệ thống đối với bất cứ cơ hội nào để kiếm tiền từ thị trường. Nói cách khác, bạn đã ngăn mình ra khỏi dòng chảy cơ hội. Tệ hơn, bạn còn có cảm giác thị trường đang chống lại bạn, vì bạn đã kỳ vọng thị trường phải làm điều gì đó cho bạn hoặc là bạn tin rằng thị trường đã nợ bạn điều gì đó.

Nếu ai đó hay điều gì đó chống lại bạn và làm cho bạn đau đớn, thì bạn sẽ phản ứng như thế nào? Bạn sẽ cảm thấy bắt buộc phải chiến đấu, nhưng chính xác là bạn chiến đấu cái gì ? Chắc chắn thị trường không có chiến đấu với bạn. Đúng là thị trường muốn tiền của bạn, nhưng nó cũng cung cấp cho bạn cơ hội để bạn muốn kiếm bao nhiêu cũng được. Mặc dù có thể bạn có cảm giác như thể bạn đang chiến đấu với thị trường, hoặc thị trường đang chiến đấu với bạn, nhưng thực tế đơn giản chỉ là bạn đang chiến đấu với những hậu quả tiêu cực của việc không chịu chấp nhận sự thật đó là thị trường chẳng có nợ nần gì bạn; và bạn cần phải tận dụng lợi thế của các cơ hội mà thị trường bày sẵn cho bạn, chính xác 100 phần trăm là như vậy. Cách để tận dụng tối đa của một tình huống mà bạn đang được cung cấp vô vàn cơ hội để làm điều gì đó cho chính mình đó là hãy hòa mình vào dòng chảy cơ hội. Thị trường luôn có một dòng chảy. Nó cũng thất thường, đặc biệt là trong khung thời gian ngắn hơn, nhưng nó hiển thị các mô hình đối xứng mà các mô hình đó thường lặp đi lặp lại. Rõ ràng, có một sự mâu thuẫn khi chạy theo cái mà bạn lại đang chống lại. Nếu bạn muốn bắt đầu cảm nhận được dòng chảy của thị trường, thì tâm trí của bạn phải được thả lỏng, buông bỏ sự sợ hãi, tức giận, hối tiếc, phản bội, tuyệt vọng, và thất vọng. Bạn sẽ không có một lý do nào để trải nghiệm những cảm xúc tiêu cực khi bạn hoàn toàn chịu trách nhiệm. Trước đó, tôi đã nói rằng khi bạn không chịu trách nhiệm, thì một trong những trở ngại tâm lý lớn có thể ngăn cản sự thành công của bạn đó là bạn sẽ đánh lừa mình khi tin rằng các vấn đề giao dịch của bạn và sự thiếu nhất quán có thể được khắc phục sửa chữa thông qua việc phân tích thị trường. Để minh họa điểm này, chúng ta hãy quay trở lại với trader mới vào nghề của chúng ta đã bắt đầu giao dịch với một trạng thái tinh thần thoải mái cho đến khi anh ta trải qua mất mát đầu tiên của mình. Sau khi chiến thắng một cách dễ dàng và chẳng cần nỗ lực gì cả, thì việc thua sẽ tạo ra sự thay đổi đột ngột dẫn đến nỗi đau tinh thần có thể nói là khá sốc, tuy nhiên chưa đủ sốc để từ bỏ trading. Bên cạnh đó, trong suy nghĩ của anh ta thì dẫu sao đây không phải là lỗi của anh ta; mà là thị trường đã gây ra cho anh ta. Thay vì từ bỏ trading, một cảm giác tuyệt vời mà anh ta sẽ cảm nhận được khi có một chiến thắng, chiến thắng đó sẽ xóa sạch quá khứ, và sẽ truyền cảm hứng cho anh ta với một cảm giác quyết tâm để tiếp tục trading. Và bây giờ anh ta đang trở nên thông minh hơn. Anh ấy sẽ có một số nỗ lực vào trading và cố gắng học mọi điều về thị trường mà anh ta có thể học. Có một điều hoàn toàn logic như thế này: lúc đầu nếu anh ta có thể thắng mà chẳng cần học hành gì cả, nhưng anh ta có thể xóa bỏ suy nghĩ đó khi anh ta học được một điều gì đó. Nhưng có một vấn đề rất lớn ở đây, đó là có rất ít trader có được bài học nào đó cho tới khi thiệt hại đã xảy ra. Tìm hiểu về thị trường là tốt và cũng chẳng gây ra vấn đề gì cả. Đó là lý do cơ bản để học hỏi về thị trường mà cuối cùng sẽ chứng minh cho những việc anh ta không làm. Như tôi đã nói lúc nãy, sự thay đổi đột ngột từ niềm vui đến đau đớn thường được tạo ra một cú sốc tâm lý. Rất ít người biết học cách làm thế nào để hòa hợp những trải nghiệm này một cách lành mạnh. Các loại kỹ thuật đều sẵn có, nhưng chúng lại không được biết đến rộng rãi. Những phản ứng điển hình của hầu hết mọi người, đặc biệt là những người nghiện trading, đó là trả thù. Đối với trader, cách duy nhất để đáp trả sự trả thù đó là chinh phục thị Tr.42 | trường, và cách duy nhất để chinh phục thị trường là thông qua kiến thức thị trường, họ hay nghĩ như vậy. Nói cách khác, lý do cơ bản tại sao các trader mới vào nghề lại học về thị trường là để vượt qua thị trường, để chứng tỏ điều gì đó với thị trường và với bản thân anh ta, và quan trọng nhất, là để ngăn chặn thị trường từ làm tổn thương anh ta thêm một lần nữa. Anh ta không học được một điều rằng thị trường đơn giản chỉ là một phương tiện để cung cấp cho chính anh ta chiến thắng theo một cách có hệ thống, nhưng thà là có một cách để tránh đau hoặc chứng minh một điều gì đó mà thực tế thị trường chẳng làm gì anh ta cả, bằng cách nhìn nhận thị trường từ một cái nhìn khách quan. Anh ta không nhận ra điều đó, nhưng ngay sau khi anh ta cho rằng hiểu biết điều gì đó về thị trường có thể ngăn chặn anh ta không phải trải qua đau đớn hoặc có thể giúp anh ta thỏa mãn khao khát để trả thù hay để chứng tỏ điều gì đó, anh ta đã đóng đinh cho số phận của mình để trở thành người thua cuộc. Trong thực tế những gì anh ta làm vô tình đã thiết lập một thế tiến thoái lưỡng nan không thể hóa giải. Anh ta đang học cách nhận biết và hiểu được mô hình tập hợp những hành vi của thị trường, việc này là tốt. Có vẻ như rất tốt. Anh ta cảm thấy hào hứng vì anh ta cho rằng anh ta đang học được về thị trường để trở thành một người chiến thắng. Kết quả là, anh ta sẽ mang một nhiệm vụ học hỏi kiến thức, học hỏi về các đường xu hướng trend line, mô hình biểu đồ, hỗ trợ và kháng cự, phân tích nến, cấu trúc thị trường, biểu đồ các điểm và các đường, sóng Elliott, Fibonacci Retracements, dao động, sức mạnh tương đối, phân tích chứng khoán, và còn nhiều công cụ kỹ thuật khác nữa, quá nhiều để liệt kê. Thật kỳ lạ, mặc dù lượng kiến thức của anh ta đã được tăng lên, bây giờ anh ta lại nhận ra rằng anh ta đã phát triển thêm nhiều vấn đề để giải quyết các giao dịch của mình. Anh ta ngập ngừng, tự dự đoán kiểu này kiểu kia, hoặc không dám đặt lệnh nào cả, mặc dù nhìn thấy các tín hiệu rất rõ ràng để vào lệnh. Tất cả những việc đó làm cho anh ta bực bội, thậm chí phát điên, bởi vì những gì đã xảy ra chẳng có ý nghĩa gì. Anh ta đã làm những gì anh ta đã phải làm-anh ta đã học chỉ để nhận thấy rằng càng học, càng khó hành động. Anh ta sẽ không bao giờ tin được rằng anh ta đã làm những điều gì sai trái chỉ vì say sưa học hành; anh ta chỉ đơn giản làm điều đó vì lý do sai lầm. Anh ta sẽ không thể giao dịch một cách hiệu quả nếu anh ta đang cố gắng để chứng minh một cái gì đó hoặc bất cứ lý do nào đó. Nếu bạn phải thắng, nếu bạn phải đúng, nếu bạn không thể thua hay nếu bạn không thể sai, thì bạn sẽ tự gây ra cho mình những định nghĩa và nhận thức về thông tin thị trường theo cách đau đớn. Nói cách khác, bạn sẽ nhìn nhận một cách đau đớn đối với bất kỳ thông tin nào thị trường tạo ra, nó đối lập với những gì sẽ làm cho bạn hạnh phúc. Tiến thoái lưỡng nan có nghĩa là tâm trí của chúng ta được cố gắng để tránh cả nỗi đau thể xác và nỗi đau tinh thần, và hiểu về thị trường sẽ không bù đắp được cho những tác động tiêu khỏi những đau đớn từ trading của chúng ta. Mọi người đều hiểu được bản chất của việc tránh nỗi đau thể xác. Khi bạn vô tình chạm tay của bạn lên một cái bếp lửa nóng, và bàn tay của bạn sẽ tự động rụt lại khỏi cái bếp nóng; đó là một phản ứng theo bản năng. Tuy nhiên, khi cố tránh nỗi đau tinh thần và những hậu quả tiêu cực mà nó tạo ra, đặc biệt đối với traders, rất ít người hiểu được tác động này. Nó hoàn toàn cần thiết Tr.43 | cho sự phát triển của bạn, bạn cần phải hiểu những tác động tiêu cực này và học làm thế nào để kiểm soát một cách có ý thức để có thể giúp bạn thực hiện mục tiêu của mình. Tâm trí chúng ta có một số cách để bảo vệ chúng ta từ những thông tin mà chúng ta đã được học để cảm nhận đau đớn. Ví dụ, ở một mức độ ý thức, chúng ta có thể hợp lý hóa, biện minh, hoặc thực hiện một nghiên cứu khi có một giao dịch thất bại. Một số cách điển hình hơn chúng ta làm điều này là nói chuyện với những người bạn trading của chúng ta, nói chuyện với nhà môi giới của chúng ta, hoặc nhìn vào các chỉ số mà chúng ta chưa bao giờ sử dụng, tất cả vì mục đích rõ ràng đó là thu thập thông tin không đau đớn để phủ nhận tính hợp lệ của các thông tin đau đớn. Ở một mức độ tiềm thức, tâm trí của chúng tôi sẽ tự động thay đổi, làm sai lệch, hoặc cụ thể là loại trừ thông tin từ nhận thức mang tính ý thức của chúng ta. Nói cách khác, chúng ta không biết ở một mức độ ý thức rằng phản ứng tránh nỗi đau của chúng ta là loại trừ hoặc thay đổi thông tin được cung cấp bởi thị trường. Hãy xem xét những kinh nghiệm khi có một giao dịch thất bại khi thị trường đang tạo ra điểm cao hơn đỉnh hay cao hơn đáy, hoặc thấp đáy hay thấp hơn đỉnh so với vị trí đặt lệnh của bạn, trong khi bạn từ chối thừa nhận bạn đang ở trong một giao dịch thua vì bạn đã tập trung tất cả sự chú ý của bạn trên số tics mà đã đi theo hướng lợi thế của bạn. Tính trung bình, bạn chỉ nhận được một trong bốn hoặc năm tics theo hướng của bạn; nhưng nó không quan trọng bởi vì mỗi khi bạn có được điều đó, bạn đang thuyết phục thị trường đã đảo ngược và đang trở lại. Thay vào đó thị trường tiếp tục đi ngược lại với bạn. Tại một số điểm, giá trị đồng đô la bị mất đi trở nên lớn đến nỗi bạn không thể chịu được nữa và cuối cùng bạn thoát khỏi lệnh giao dịch. Phản ứng đầu tiên mà các trader thường có khi nhìn lại một giao dịch đó là: “Tại sao tôi cắt lỗ và đặt ngược lại?” Cơ hội để đặt một lệnh theo hướng ngược lại thì dễ dàng được nhận ra khi không có gì đe dọa. Nhưng chúng ta đã bị mù với cơ hội này khi chúng tôi đang ở trong một giao dịch, bởi vì tại thời điểm đó các thông tin chỉ ra rằng nó là một cơ hội nhưng lại được định nghĩa là đau đớn, vì vậy chúng ta đã chặn cơ hội đó từ nhận thức của chúng ta. Khi trader giả định của chúng ta lần đầu tiên bắt đầu giao dịch, anh ta rất vui vẻ; anh ta ở trong một trạng thái tinh thần thoải mái; anh ta không có chương trình cá nhân và không có gì để chứng minh. Khi anh ta đã có những giao dịch thắng, anh ta cứ đặt lệnh tiếp với quan điểm ” hãy để xem chuyện gì sẽ xảy ra” . Càng thắng, thì anh ta càng ít lo ngại về khả năng thua. Và cuối cùng, khi đã thua, thì có lẽ anh ta ở trong trạng thái mà ít mong đợi nhất. Thay vì nghĩ rằng nguyên nhân gây ra đau đớn của anh ta là do anh ta đã kỳ vọng quá mức về thị trượng về những gì thị trường cần phải làm hoặc không làm, thế nhưng anh ta đã đổ lỗi cho thị trường, và giải quyết rằng bằng cách thu thập kiến thức thị trường, để anh ta có thể ngăn chặn những sai lầm đó tái diễn. Nói cách khác, anh ta đã thực hiện một thay đổi lớn trong quan điểm của mình từ vô tư vui vẻ trade chuyển sang cách chơi phòng ngừa đau đớn bằng cách tránh thua. Vấn đề là ngừa đau đớn bằng cách tránh thiệt hại là không thể làm được. Thị trường tạo ra các mô hình hành vi và những mô hình lặp đi lặp lại, nhưng không phải lúc nào cũng vậy. Vì vậy, một lần nữa, không có cách nào có thể để tránh mất hoặc tránh sai Tr.44 | lầm. Trader của chúng ta không cảm nhận được những thực tế này trong trading, bởi vì anh ta đang bị đẩy về phía trước bởi hai lực hấp dẫn: (1), anh ta rất muốn cảm giác chiến thắng quay trở lại, và (2) anh ta cực kỳ thích thú tất cả các kiến thức thị trường, mà anh ta học được. Nhưng cái mà anh ta không nhận ra rằng, bất chấp ham muốn học hỏi của anh ta, khi mà anh ta đã đi từ trạng thái vô tư vui vẻ trade chuyển sang trạng thái trade để tránh thua, thì anh ta đã chuyển từ thái độ tích cực sang thái độ tiêu cực. Anh ta không còn tập trung vào chiến thắng nữa, mà tập trung làm thế nào để anh ta có thể tránh đau bằng cách ngăn chặn thị trường làm tổn thương anh một lần nữa. Quan điểm tiêu cực này không có gì khác so với người chơi tennis hay golf khi tập trung vào việc cố gắng không mắc sai lầm, càng cố gắng không mắc sai lầm, thì anh ta càng có nhiều sai lầm. Tuy nhiên, trạng thái tư duy này dễ dàng để nhận ra hơn trong thể thao bởi vì có một kết nối chặt chẽ hơn giữa sự tập trung của một người và kết quả của người đó. Còn với trading thì sự kết nối có thể bị che khuất và khó khăn hơn để nhận ra kết quả của những cảm xúc tích cực được tạo ra từ việc khám phá các mối quan hệ mới từ hành vi và dữ liệu của thị trường. Khi mà anh ta cảm thấy thoải mái, thì chẳng có lý do gì để nghi ngờ về việc có cái gì đó sai, ngoại trừ mức độ tập trung của anh ta quá chú trọng vào việc tránh nỗi đau và có cùng một mức độ mà anh ta đã tạo ra những kinh nghiệm mà anh ta đang cố gắng né tránh. Nói cách khác, khi anh ta càng phải giành chiến thắng và quyết không thua, thì anh ta càng ít để ý tới bất kỳ thông tin nào mà cho anh ta thấy anh ta không nhận được những gì anh ta muốn. Càng nhiều thông tin có tiềm năng mà bị chặn lại thì càng ít khả năng anh ta nhận được cơ hội để hành động vì lợi ích tốt nhất của mình. Học càng nhiều về thị trường với mục đích chỉ để tránh đau đớn thì lại làm tăng thêm vấn đề bởi vì càng học thì anh ta lại càng hy vọng vào thị trường, và để rồi lại tạo ra đau đơn nhiều hơn khi thị trường không đáp ứng. Anh ta đã vô tình tạo ra một vòng luẩn quẩn, càng học, càng suy sụp hơn, càng suy sụp hơn, anh ta càng cảm thấy bắt buộc phải học hơn. Chu kỳ này sẽ tiếp tục diễn ra cho đến khi anh ta hoặc là bỏ nghề trading ghê tởm hoặc thừa nhận rằng nguyên nhân gốc rễ của các vấn đề trong trading của anh ta chính là quan điểm của chính anh ta, chứ không phải do thiếu kiến thức thị trường.

KẺ THẮNG, NGƯỜI THUA, BÙNG NỔ, VÀ PHÁ SẢN 

Phải mất một thời gian trước khi hầu hết các trader hoặc là từ bỏ hoặc tìm ra nguồn gốc thực sự thành công của mình. Trong khi đó, một số trader xoay sở để có đủ lý do đúng đắn về trading để bước vào nghề mà thường được xem là “chu kỳ của bùng nổ và phá sản.” Trái ngược với những gì một số bạn có thể đã suy luận từ ví dụ của các trader mới vào nghề, không phải tất cả mọi người đều có sẵn một thái độ tiêu cực và do đó bị mất tiền một cách đều đặn. Sự thật thì đúng là có một số trader thua triền miên, thường là cho đến khi họ mất tất cả hoặc từ bỏ trading bởi vì họ không thể chịu đựng được bất kỳ nỗi đau tinh thần nào nữa. Tuy nhiên, cũng có nhiều nhà đầu tư là những sinh viên ngoan cường của thị trường và họ có một thái độ đầy đủ tự tin chiến thắng để trading, do đó cho dù gặp nhiều khó khăn, cuối cùng họ cũng học được cách làm ra tiền. Nhưng, tôi muốn nhấn mạnh điều này, họ mới chỉ biết làm thế nào để kiếm tiền chỉ trên cơ sở hạn chế; chứ họ chưa học được làm thế nào để chống lại các tác

động tiêu cực của sự hưng phấn hoặc làm thế nào để bù đắp cho khả năng của sự tự phá hoại Hưng phấn và tự phá hoại là hai lực lượng tâm lý mạnh mẽ đến mức chúng có một ảnh hưởng rất tiêu cực đến kết quả cuối cùng của bạn. Nhưng, chúng không buộc bạn phải quan tâm tới bản thân mình cho đến khi bạn bắt đầu thắng, hoặc bắt đầu thắng đều đặn, và đó chính là một vấn đề lớn. Khi bạn thắng, bạn ít có khả năng quan tâm tới bản thân mình với bất cứ điều gì mà có thể đó là một vấn đề tiềm ẩn, đặc biệt là cảm giác gì đó giống như sự hưng phấn. Một trong những đặc điểm chính của sự hưng phấn đó là nó tạo ra một cảm giác tự tin cao độ mà khi đó khả năng của bất cứ điều gì sai trái xảy ra hầu như không thể nhận biết được. Ngược lại, các lỗi mà hậu quả từ tự phá hoại có nguồn gốc từ bất kỳ xung đột nào khi mà các trader đã có khoản tiền xứng đáng được nhận hoặc xứng đáng giành chiến thắng. Đó là khi bạn đang thắng và đó là lúc bạn có thể dễ mắc sai lầm nhất, giao dịch nhiều quá, đặt một lệnh quá lớn, vi phạm quy tắc, hay nói chung là hành động như thể không có giới hạn với hành vi cần thiết. Thậm chí bạn có thể đi đến tột cùng của suy nghĩ bạn là thị trường. Tuy nhiên, thị trường hiếm khi đồng ý điều đó, và khi nó không đồng ý, bạn sẽ nhận được tổn thương. Sự mất mát và nỗi đau tinh thần thường rất có ý nghĩa. Bạn sẽ trải qua một sự bùng nổ, tiếp theo sau là sự phá sản không thể tránh khỏi. Nếu tôi được phân loại trader dựa trên kết quả mà họ đạt được, tôi sẽ đặt chia ra thành ba loại lớn. Nhóm nhỏ nhất, có lẽ ít hơn 10 phần trăm của các trader hoạt động, họ là những người thắng đều đặn nhất quán. Họ có một đường tăng thị vốn chủ sở hữu tăng đều đặn với khoản tiền chảy ra tương đối nhỏ. Các khoản tiền họ mất chính là kinh nghiệm của các lệnh thua hết sức bình thường mà bất kỳ phương pháp trading hoặc hệ thống trading nào cũng phải gánh chịu. Họ không chỉ biết làm thế nào để kiếm tiền, mà họ không còn nhạy cảm với các lực lượng tâm lý gây ra chu kỳ bùng nổ và phá sản. Các nhóm tiếp theo, trong đó bao gồm từ 30 đến 40 phần trăm của các trader hoạt động, là những kẻ thua cuộc đều đặn nhất quán. Đường tăng vốn chủ sở hữu của họ là hình ảnh phản chiếu của nhóm người thắng nhất quán, nhưng theo chiều ngược lại, có rất nhiều giao dịch thua và hiếm có giao dịch thắng. Bất kể họ đã trading bao lâu, có nhiều khả năng họ đã không học được. Họ hoặc là có ảo tưởng về bản chất của trading hoặc là họ nghiện trading và giao dịch theo những cách mà làm cho họ hầu như không thể trở thành người chiến thắng. Nhóm lớn nhất, còn lại 40 đến 50 phần trăm của các trader hoạt động, là “sự bùng nổ và phá sản.” Họ đã học được làm thế nào để kiếm tiền, nhưng họ đã không biết rằng có một tập hợp các kỹ năng giao dịch mà phải được rèn luyện thuần thục để giữ tiền họ làm ra. Kết quả là, các đường tăng vốn chủ sở hữu của họ thường nhìn giống như tàu lượn siêu tốc, với một đường tăng lên cao rất đẹp, rồi lại tụt xuống dốc sâu, sau đó lại tăng lên rất đẹp, và rồi lại tiếp tục rơi xuống dốc rất sâu . Chu kỳ tăng giảm cứ tiếp tục tiếp tục. Tôi đã làm việc với nhiều trader giàu kinh nghiệm đã có những chiến thắng đáng kinh ngạc, đôi khi họ thắng cả tháng mà không có một ngày thua; có mười lăm hay hai mươi giao dịch chiến thắng liên tiếp không có gì là bất thường đối với họ. Nhưng với nhóm người bùng nổ và phá sản, những kết quả luôn luôn kết thúc theo cách Tr.46 | giống nhau với khoản lỗ khổng lồ đó là kết quả của hai trạng thái hưng phấn hoặc tự phá hoại. Nếu thua lỗ là kết quả của hưng phấn, thì thực sự những gì tạo nên chiến thắng không còn quan trọng. Một số trận thắng liên tiếp, vốn chủ sở hữu tăng đều đặn, hoặc thậm chí chỉ một giao dịch chiến thắng. Mọi người dường như có một ngưỡng khác nhau khi quá tự tin hoặc hưng phấn bắt đầu nắm lấy các quá trình tư duy. Tuy nhiên, thời điểm sự hưng phấn xảy ra, nhiều trader đang gặp rắc rối nghiêm trọng. Khi ở trong một trạng thái quá tự tin hoặc hưng phấn, bạn không thể cảm nhận được bất kỳ rủi ro vì hưng phấn làm cho bạn tin tưởng hoàn toàn không có gì có thể sai được. Nếu không có gì có thể sai, thì không cần tới các quy tắc hoặc ranh giới để kiểm soát hành vi của bạn. Vì vậy, lúc đó bạn đặt một lệnh lớn hơn bình thường nó không chỉ là hấp dẫn, mà nó rất thuyết phục. Tuy nhiên, ngay sau khi bạn đặt lệnh lớn hơn bình thường, bạn đang gặp nguy hiểm. Vị trí càng lớn, tác động tài chính biến động nhỏ trong giá thôi cũng sẽ tác động đến vốn chủ sở hữu của bạn. Kết hợp tác động lớn hơn bình thường của một giao động giá đi ngược lại vị trí của bạn, vị trí mà bạn có một niềm tin kiên định rằng thị trường sẽ làm chính xác như bạn mong đợi, và bạn có một tình huống trong đó một tic theo hướng ngược lại giao dịch của bạn cũng có thể khiến bạn rơi vào trạng thái “tâm trí đóng băng” và trở nên bất động. Cuối cùng khi mà bạn kéo mình ra khỏi trạng thái đó, bạn sẽ choáng váng, thất vọng, và bị phản bội, và bạn sẽ tự hỏi làm thế nào mà chuyện đó có thể xảy ra. Trong thực tế, bạn bị phản bội bởi những cảm xúc của riêng bạn. Tuy nhiên, nếu bạn không biết hoặc không hiểu được động lực cơ bản mà tôi vừa mô tả, bạn sẽ không có lựa chọn nào khác ngoài việc đổ lỗi cho thị trường. Nếu bạn tin rằng thị trường đã gây ra điều này cho bạn, sau đó bạn sẽ cảm thấy cần phải tìm hiểu thêm về thị trường để bảo vệ chính mình. Càng tìm hiểu, tự nhiên bạn càng tự tin hơn khả năng giành chiến thắng của bạn. Khi niềm tin của bạn phát triển, có nhiều khả năng bạn sẽ bước vào ngưỡng cửa sự hưng phấn và bắt đầu lặp lại chu kỳ bùng nổ và phá sản. Thua là kết quả của tự phá hoại có thể chỉ xem là những thiệt hại, nhưng chúng thường tinh tế hơn trong tự nhiên. Mắc lỗi trong việc bán thay vì mua hoặc ngược lại, hoặc bạn chiều ý mình trong một số việc mất tập trung vào thời điểm không thích hợp nhất là những ví dụ điển hình về cách trader đảm bảo rằng họ không thể giành chiến thắng. Tại sao có một ai đó không muốn thắng? Đây thực sự không phải là một câu hỏi về ai đó muốn gì, bởi vì tôi tin rằng tất cả các trader đều muốn thắng. Tuy nhiên, thường có những mâu thuẫn về chiến thắng. Đôi khi, những mâu thuẫn rất mạnh mẽ mà chúng ta tìm thấy hành vi của chúng ta lại xung đột trực tiếp với những gì chúng ta muốn. Những xung đột này có thể xuất phát từ sự giáo dục tôn giáo, đạo đức làm việc hay một số tổn thương thời thơ ấu. Nếu những mâu thuẫn tồn tại, nó có nghĩa là môi trường tâm trí của bạn không hoàn toàn phù hợp với mục tiêu của mình. Nói cách khác, không phải tất cả các bộ phận của bạn sẽ tranh cãi để cho ra kết quả tương tự. Do đó, bạn không thể giả định rằng bạn có khả năng cung cấp cho mình một số lượng tiền không giới hạn chỉ vì bạn đã học được làm thế nào để giao dịch và tiền bạc luôn có sẵn ở đó để cho bạn lấy. Tr.47 | Một nhà môi giới future của một trong những công ty môi giới lớn có một lần nhận xét rằng khi nói đến các khách hàng của mình, ông ta sống bằng phương châm là tất cả các nhà giao dịch hàng hóa đều chấm dứt, và đó là công việc của ông là để giữ cho họ vui vẻ cho đến khi họ ra đi. Ông nói điều này một cách hài hước, nhưng có rất nhiều sự thật trong tuyên bố của ông. Rõ ràng, nếu bạn bị mất nhiều tiền hơn bạn kiếm, bạn không thể tồn tại. Có gì chưa rõ ràng, và một trong những bí ẩn của sự thành công, đó là nếu bạn giành chiến thắng, bạn vẫn có thể chấm dứt; có nghĩa là, nếu bạn giành chiến thắng và bạn đã không biết làm thế nào để tạo ra một sự cân bằng lành mạnh giữa tự tin và tự kiềm chế, hoặc bạn đã không biết làm thế nào để nhận ra và phải bù đắp cho bất kỳ sự tự phá hủy tiềm ẩn, thì sớm hay muộn bạn cũng sẽ mất Nếu bạn nằm trong số những người trong chu kỳ bùng nổ và phá sản, hãy xem xét điều này: Nếu bạn có thể làm lại mọi giao dịch bị mất mà là kết quả của một lỗi hoặc liều lĩnh, thì bây giờ bạn sẽ có bao nhiêu tiền? Dựa trên các kết quả tính toán lại, vốn chủ sở hữu của bạn trông như thế nào? Tôi chắc rằng nhiều người trong các bạn sẽ rơi vào các nhóm người chiến thắng đều đặn. Bây giờ hãy nghĩ về cách bạn phản ứng với tổn thất của bạn khi chúng xảy ra. Bạn có chịu trách nhiệm hoàn toàn cho những tổn thất đó? Bạn đã cố gắng để xác định làm thế nào bạn có thể thay đổi quan điểm, thái độ, hoặc hành vi của bạn? Hay bạn nhìn vào thị trường và tự hỏi những gì bạn có thể tìm hiểu về nó để ngăn chặn một điều tương tự xảy ra lần nữa? Rõ ràng, thị trường không có gì để làm với những khả năng liều lĩnh của bạn, cũng không có bất cứ điều gì để làm với các lỗi bạn đã làm đã tạo ra kết quả của một số cuộc xung đột bên trong về những đồng tiền xứng đáng được nhận. Có lẽ một trong những khái niệm khó khăn nhất cho các trader để đồng hóa một cách hiệu quả đó là thị trường không tạo ra thái độ hay tâm trạng của bạn; nó chỉ đơn giản đóng vai trò như một tấm gương phản ánh những gì bên trong con người bạn. Nếu bạn tự tin, thì không phải vì thị trường đang làm cho bạn cảm thấy như vậy; mà đó là vì niềm tin và thái độ của bạn được liên kết theo một cách mà cho phép bạn bước vào một trải nghiệm, chịu trách nhiệm về kết quả, hành động từ những cái sẵn có từ bên trong. Bạn duy trì trạng thái tự tin đơn giản chỉ vì bạn đang không ngừng học hỏi. Ngược lại, nếu bạn đang tức giận và sợ hãi, đó là vì ở một mức độ nào đó bạn tin rằng thị trường tạo ra các kết quả của bạn, chứ không phải vì lý do nào khác xung quanh. Cuối cùng, hậu quả tồi tệ nhất của việc không chịu trách nhiệm đó là bạn phải ở trong một chu kỳ đau đớn và bất mãn. Hãy suy nghĩ về nó một chút. Nếu bạn không phải chịu trách nhiệm về kết quả của bạn, sau đó bạn có thể nghĩ rằng không có gì cho bạn để học, và bạn có thể sẽ vẫn ở nguyên đó với chính mình Bạn sẽ không phát triển và bạn sẽ không thay đổi. Kết quả là, bạn sẽ cảm nhận được sự kiện chính xác theo cùng một cách, và do đó phản ứng với chúng theo cùng một cách, và có được kết quả thất vọng giống nhau. Hoặc, bạn cũng có thể giả định giải pháp cho vấn đề của bạn là để đạt được kiến thức thị trường nhiều hơn. Nó luôn luôn là cần thiết để học hỏi, nhưng trong trường hợp này nếu bạn không chịu trách nhiệm về thái độ và quan điểm của bạn, sau đó tôi nghĩ rằng bạn đang học một cái gì đó không có giá trị và điều này khiến cho bạn phải sử dụng những gì bạn đã học được theo cách không thích hợp. Nếu mà không nhận ra điều này, bạn sẽ sử dụng kiến

thức của mình để trốn tránh những trách nhiệm của việc chấp nhận rủi ro. Trong quá trình này, bạn sẽ chỉ tạo ra những điều mà bạn đang cố gắng né tránh, bạn sẽ vẫn ở trong một chu kỳ đau đớn và bất mãn. Tuy nhiên, có một lợi ích hữu hình được thu được từ đổ lỗi cho thị trường cho những gì bạn muốn và bạn đã không nhận được. Bạn có thể tạm thời bảo vệ mình khỏi tự phê bình khắc nghiệt. Tôi nói “tạm thời” bởi vì, khi bạn thay đổi trách nhiệm, bạn đưa mình ra khỏi bất cứ điều gì bạn cần phải học hỏi từ kinh nghiệm. Hãy nhớ định nghĩa của chúng ta về một thái độ chiến thắng: một kỳ vọng tích cực của những nỗ lực của bạn với một sự chấp nhận rằng bất kỳ kết quả nào bạn nhận được đó là sự phản ánh hoàn hảo cấp độ của bạn phát triển và những gì bạn cần phải học để làm tốt hơn. Nếu bạn đổ lỗi để ngăn chặn những cảm giác đau đớn mà là kết quả là việc đánh bại chính mình lên, thì tất cả mọi việc bạn làm đó chỉ là dán một miếng băng lên vết thương. Bạn có thể nghĩ rằng bạn đã giải quyết được vấn đề, nhưng vấn đề sau đó lại nổi lên, còn tồi tệ hơn trước đó. Nó xảy ra, đơn giản chỉ vì bạn đã không học được bất cứ điều gì mà còn làm cho bạn đưa ra một loạt các lý do biện minh, và dẫn đến kết quả chỉ là thỏa mãn các trải nghiệm. Bạn đã bao giờ tự hỏi tại sao để mất cơ hội thắng còn đau hơn cả một lần thua? Khi chúng ta mất đi, có rất nhiều cách, trong đó chúng ta có thể đổ lỗi cho thị trường và không chịu trách nhiệm. Nhưng khi chúng ta mất cơ hội thắng, chúng ta không thể đổ lỗi cho thị trường. Thị trường đã không làm bất cứ điều gì nhưng nó đã cho chúng ta chính xác những gì chúng ta muốn, nhưng vì lý do gì đi nữa, thì chúng ta đã không có khả năng tác động lên cơ hội thích hợp. Nói cách khác, không có cách nào để xóa sự đau đớn nuối tiếc. Bạn không phải chịu trách nhiệm về những gì thị trường làm hoặc không làm, nhưng bạn phải chịu trách nhiệm cho mọi thứ mà tạo ra kết quả từ hoạt động trading của bạn. Bạn chịu trách nhiệm cho những gì bạn đã học được, cũng như cho tất cả mọi thứ bạn chưa được học, vẫn còn chờ đợi để được bạn khám phá. Con đường hiệu quả nhất để khám phá những gì bạn cần có để thành công đó là phát triển một thái độ chiến thắng, bởi vì nó là một quan điểm đầy sáng tạo. Không chỉ là một chiến thắng? thái độ mở ra cho bạn những gì bạn cần phải học; nó cũng tạo ra những vùng đất của tâm trí, thuận lợi nhất để khám phá một cái gì đó mà chưa có ai được trải nghiệm. Phát triển một thái độ chiến thắng là chìa khóa để thành công của bạn. Vấn đề đối với nhiều trader đó là, hoặc họ nghĩ rằng họ đã có thái độ chiến thắng đó rồi, trong khi chưa hề có, hoặc họ mong đợi thị trường phát triển thái độ chiến thắng cho họ bằng cách cho họ chiến thắng. Bạn phải chịu trách nhiệm cho việc phát triển thái độ chiến thắng của riêng bạn. Thị trường sẽ không làm điều đó cho bạn, và, tôi muốn được nhấn mạnh rằng không có số lượng phân tích thị trường nào sẽ bù đắp nổi cho việc phát triển một thái độ chiến thắng nếu bạn thiếu nó. Hiểu được thị trường sẽ cung cấp cho bạn điểm lợi thế bạn cần để tạo ra một số giao dịch chiến thắng, nhưng điểm lợi thế của bạn cũng không làm cho bạn trở thành người chiến thắng đều đặn nếu bạn không có một thái độ chiến thắng. Chắc chắn người ta có thể lập luận rằng một số trader bị mất bởi vì họ không hiểu đủ về thị trường và do đó họ thường chọn những giao dịch sai. Nghe thì có vẻ hợp lý đấy, kinh nghiệm của tôi cho thấy rằng các traders có thái độ thua thường chọn giao dịch sai bất kể họ hiểu biết về thị trường bao nhiêu đi chăng nữa. Trong mọi trường hợp, kết quả là như nhau, họ thua. Tr.49 | Mặt khác, traders có thái độ chiến thắng là người hầu như không biết gì về thị trường có thể chiến thắng; và nếu họ biết rất nhiều về thị trường, họ còn có thể thắng nhiều hơn. Nếu bạn muốn thay đổi kinh nghiệm của bạn về thị trường, từ sợ hãi chuyển sang tự tin, nếu bạn muốn thay đổi kết quả của bạn từ một đường tăng vốn thất thường sang một sự gia tăng đều đặn , bước đầu tiên là để nhận lấy trách nhiệm và đừng chờ đợi thị trường cung cấp cho bạn bất cứ điều gì hoặc làm bất cứ điều gì cho bạn. Nếu bạn giải quyết vấn đề đó từ thời điểm này trở đi để làm tất cả mọi việc, thì thị trường không còn là đối thủ của bạn nữa. Nếu bạn ngừng chiến đấu với thị trường, có nghĩa là bạn ngừng chiến đấu cho với chính mình, bạn sẽ ngạc nhiên một cách nhanh chóng bạn sẽ nhận ra chính xác những gì bạn cần phải học, và bạn sẽ học nó nhanh như thế nào. Chịu trách nhiệm chính là nền tảng của một thái độ chiến thắng.